Vlaams volksvertegenwoordiger en deelstaatsenator
In het kader van een beleidsproject voor Vlaams Parlementslid Andries Gryffroy (N-VA) voerden vier stagiairs van de Universiteit Hasselt een bevraging uit naar de bekendheid en het gebruik van de Energiehuizen. Hoewel de doelstelling helder is – een toegankelijke begeleiding voor energiezuinige renovaties – tonen de resultaten aan dat er nog belangrijke werkpunten zijn. De zichtbaarheid blijft beperkt, het bereik onvoldoende en de transparantie over de dienstverlening moet beter.
Van de 277 bevraagde burgers gaf slechts 42% aan ooit van het Energiehuis gehoord te hebben. Vooral bij mensen met een lager inkomen of diploma is de onbekendheid groot – net de doelgroep die het meest baat zou hebben bij begeleiding of financiële ondersteuning.
Regionale verschillen in bekendheid zijn opvallend. In Limburg ligt de zichtbaarheid van het Energiehuis beduidend lager dan in andere provincies. Een mogelijke verklaring: Limburg telt slechts één ENERGIEHUIS, terwijl elders meerdere contactpunten (=energiehuizen) bestaan. Die centralisatie lijkt de zichtbaarheid, bereikbaarheid en het gebruik te beperken. Werken met centralisatie is niet altijd de oplossing in een grote regio.
Ook wie het Energiehuis wél kent, weet lang niet altijd waarvoor het staat. Slechts 14,7% van die respondenten kent het dienstaanbod, en amper één op vijf deed ooit een beroep op de dienstverlening. Meestal ging het om informatie of advies. Het gebruik van de instrumenten: Mijn VerbouwLening en Mijn VerbouwBegeleiding blijft eerder beperkt. Dat is deels te verklaren doordat de Mijn VerbouwLening niet langer renteloos is, en Mijn VerbouwBegeleiding pas recent werd ingevoerd. Maar ook de complexiteit van het systeem en een gebrek aan gerichte communicatie spelen een rol. Vooral mensen met renovatie-uitdagingen, maar zonder administratieve kennis, vallen uit de boot.
Om verdere inzichten te verzamelen over de werking van een Energiehuis, probeerden de stagiairs in gesprek te gaan met de Energiehuizen zelf. Geen enkel Energiehuis stemde toe. Zelfs nadat de vragen vooraf werden bezorgd, weigerde men elk contact. Dat is onaanvaardbaar voor een instantie die met publieke middelen wordt gefinancierd. Transparantie is geen vrijblijvende optie, maar een basisvereiste voor elke overheidsdienst. Deze gesloten houding roept vragen op.
Ten slotte toont de literatuurstudie aan dat er vandaag slechts beperkt wordt ingezet op promotie van de Energiehuizen. De Vlaamse overheid moet zelf werk maken van meer communicatie via bijvoorbeeld: infosessies, mascottes, influencer marketing of aanwezigheid op evenementen.
De bevindingen van dit onderzoek maken duidelijk dat er werk aan de winkel is. Enkele aanbevelingen:
Het doel van de Energiehuizen blijft relevant: burgers ondersteunen in de energietransitie. Maar dat lukt alleen als de middelen doelgericht, toegankelijk en transparant zijn. Een loket dat niemand kent, maakt geen verschil.
